Bitkilerinizi Kompost İle Büyütün

Bitkilerle ilgilenmek insan ruhuna iyi gelen aktivitelerden biri. Evinizde, balkonunuzda ya da bahçenizde bitki yetiştiriyorsanız onların sağlığı, büyüyüp gelişmeleri ya da çiçek açmaları gibi konuları da takip ediyorsunuzdur. Hangi bitkinin ne kadar sulanması gerektiği, hangi ışıkta durması gerektiği gibi temel konuların dışında hastalık ya da böceklenme durumlarının önlenmesi ya da alınması gereken takviyeler de zaman zaman gündeminize gelebilir. Saksı bitkileri için hazır satılan besinler ya da bahçe bitkileri için hazır gübrelerin dışında evde kendiniz de bitkileriniz için besin üretebileceğinizi biliyor muydunuz?

Kompost yapma, yapraklar ve yiyecek artıkları gibi organik maddelerin, toprağı ve bitkileri zenginleştirebilecek değerli bir gübreye dönüştürülmesinin doğal bir sürecidir. Canlılığını kaybeden her şey sonunda doğada ayrışır. Kompostlama, bakteriler, mantarlar ve diğer ayrıştırmaya yardımcı organizmaların (solucanlar gibi) işlerini yapmaları için ideal bir ortam sağlayarak süreci hızlandırır. Ortaya çıkan ve genellikle verimli bahçe toprağı gibi görünen ayrışmış maddeye de kompost denir. Çiftçiler tarafından “siyah altın” olarak adlandırılan kompost, besin açısından zengindir ve saksı bitkilerinde, bahçecilikte veya tarımda kullanılabilir.

Kompost İçin Ne Gerekli?

Kompost yapmak başta zor ve karmaşık bir işlem gibi görünse de aslında çok kolay! İhtiyacınız olan malzemeler; organik atıklar, bir tutam toprak ve su. Organik atıklar, meyve ve sebzelerden geriye kalan her şey anlamına geliyor. Salata yaparken kullanmadığınız maydanoz sapları, kahve telvesi ya da patates kabukları… Bu atıkları, çöplerinizde ayırarak farklı bir kapta ya da poşette topladıktan sonra yapmanız gereken diğer malzemelerle birleştirip humus kıvamında bir yapıya dönüşmesini beklemek. Organik atıkları biriktirmenin uzun süreceğini düşünüyorsanız bozulmalarını engellemek için buzlukta saklayabilirsiniz.

Kompostunuza ne koyabileceğiniz, bir şekilde ne tür bir kompost elde etmek istediğinize bağlı, ancak her durumda yine bazı genel kurallar geçerli. Tüm kompostlanabilir malzemeler, değişen oranlarda ya karbon ya da nitrojen bazlıdır. Sağlıklı bir kompost yığınının sırrı, bu iki unsur arasında işleyen bir denge sağlamaktır.

Karbon bakımından zengin maddeler: Dallar, gövdeler, kuru yapraklar, kabuklar, ağaç parçaları, ağaç kabuğu tozu veya mısır sapları, kahve filtreleri, kahve telvesi, kozalaklı iğneler, yumurta kabukları, saman, odun külü. Azot veya protein açısından zengin maddeler: Yemek artıkları, yeşil çim parçaları, mutfak atıkları ve yeşil yapraklar. Karbonca zengin madde kompostun hafif, kabarık gövdesini verirken azot veya protein açısından zengin madde, enzim yapmak için hammadde sağlar.

Kompost Hazırlamaya Başlayalım!

Sağlıklı bir kompost yığını nitrojenden çok daha fazla karbona sahip olmalıdır. Basit bir kural, üçte biri yeşil ve üçte ikisi kahverengi malzemeleri kullanmaktır. Kahverengi malzemelerin hacmi, oksijenin orada yaşayan organizmalara nüfuz etmesine ve beslenmesine izin verir.

Kendi kompostunuzu yapmak için, öncelikle ne kadar yapacağınızı belirlemeniz gerekiyor. Ne kadar ihtiyacınızın olduğu ve ne kadar alanınızın olduğu önemli. Öncelikle kompost yapacağınız miktar kadar gıda atığını biriktirmiş olmalısınız. Kompostlama sürecini hızlandırmak için organik atıkları daha küçük boyutlarda doğrayabilirsiniz. Kompost yığınınız çok ıslak görünüyorsa ve kokuyorsa, daha fazla kahverengi yani azottan zengin madde ekleyin veya daha sık havalandırın. Aşırı kahverengi ve kuru görünüyorsa, biraz nemli hale getirmek için yeşil maddeler ve su ekleyin.

Nemli bir sünger kıvamına gelmesi için yığının üzerine düzenli olarak su serpin. Çok fazla su eklemeyin, aksi takdirde yığınınızdaki mikroorganizmalar sudan boğulacaktır. Bu durumda, yığınınız kompost olmak yerine çürür. Malzemelerin uygun şekilde ayrıştığından emin olmak için yığınınızın sıcaklığını takip edin. İdeal olan, elinizi yığının ortasına uzattığınızda sıcak hissediyor olmanız.

Süreç boyunca, haftada bir çevirip karıştırarak yığına oksijen sağlamalısınız. Kompostu çevirmek için en iyi zaman, yığının merkezinin ısındığı veya bir termometre ile ölçüyorsanız 55 ila 65 °C arasında bir değer gösterdiği zamandır. Yığını karıştırmak, daha hızlı olgunlaşmasına yardımcı olacak, malzemenin kurumasını ve koku oluşturmasını önleyecektir. Kompost artık ısı yaymayıp kuru, kahverengi ve ufalanan hale geldiğinde, tamamen hazır demektir. Her ekim zamanının başında saksılarınıza ya da bahçenize kompostunuzu ekleyebilirsiniz.

Kompost yaparak sadece bitkilerinize fayda sağlamazsınız. Gıda ve diğer organik atıkların kompost haline dönüştürülmesi, toprak sağlığının iyileştirilmesi, sera gazı emisyonlarının azaltılması, besin maddelerinin geri dönüştürülmesi ve kuraklıkların etkisinin hafifletilmesi dahil olmak üzere bir dizi çevresel fayda sağlar. Bu nedenle kompost yaparak bitkilerinizi beslemenin yanı sıra bir çevre için de faydalı bir eylem yapmış olursunuz. KAYNAK https://www.bhg.com/gardening/yard/compost/how-to-compost/ https://learn.eartheasy.com/guides/composting/