40’ından sonra iş bulmak hayal mi?

Kariyer adımlarını birer birer atlamak için gençlik yılları ideal görünüyor. İnsan bir yaştan sonra kariyerinin üzerine bir basamak daha ekleyemez mi? İnsanlar bu konuda çekince duysa da, 40 yaşından sonra da kariyerde ilerleme sağlamak mümkün. İşsiz kaldıktan sonra yeni ve daha iyi bir iş bulanların hikayelerini onlardan dinledik. 

Ayça Örer

40’ından sonra iş bulmak çok mu zor? Günümüz koşullarında bu çok karşılığı olan bir soru değil. Eğitim hayatının 20’li yaşların sonlarına doğru uzaması, iş arayışı da daha geç yaşlara öteliyor, 30’lu, 40’lı yaşlar çoğu insan için kariyerinin şekillendiği zaman dilimi oluyor. 

Üstelik tecrübe, artık iş dünyasında daha fazla kabul edilen bir gerçek. Deneyim biriktirme de bir meslekte çalıştıktan 5 yıl sonra gerçekleşmeye başlıyor. 

40’lı yaşlarından itibaren kariyerlerinde aynı işte farklı kurumlara geçen insanlara “Kariyere yeni bir ofiste devam etmek zor mu?” sorusunu yönelttik. 42 yaşında üniversite öğrenciliğinden beri çalıştığı kurumdan ayrılarak yeni bir ofiste çalışmaya başlayan Gökmen’e göre değil:

“Aynı 2 yerinde 20 yıl çalıştım. Eskiden insanların emekli olduğu çalışma süresinde yeni bir ofiste yeni bir işe ‘Merhaba’ dedim. Eski kurumum basında köklü ve tanınan bir iş yeriydi. Orada bu kadar uzun süre çalıştıktan sonra herkes ‘Artık buradan emekli olursun’ demeye başlamıştı. Anneme iş yerimden ayrıldığımı bir süre söyleyemedim. Beni o kadar çok o işle özdeşleştirmişti ki, üzüleceğini düşündüm. Söylediğimde beklemediğim bir tepkiyle karşılaştım. ‘Oğlum, sen memur musun? Aynı yerde bu kadar uzun süre çalışılır mı?’ dedi. O zaman aslında ne kadar önyargılı olduğumu farkettim. Meğer ailem değil, ben farklı bir yere gitmeye korkuyormuşum.”

Şimdiki işimde ikinci yılımı doldurdum. Artık ‘Bir işte bu kadar uzun süre çalışmam’ diyorum. İnsan yeni bir işte aynı kariyeri devam ettirirken başka bir perspektif kazanıyormuş, bunu öğrendim.”

Tecrübelerim işe yaradı

Ahmet yıllarca farklı pozisyonlarda işletme yöneticiliği yaptıktan sonra bir otelin idari kadrosuna girmiş. Farklı bir alanda yine yöneticilik pozisyonunda çalışmanın artılarını eksilerini anlatıyor:

“Daha önce demir çelik ithalatı yapan bir firmanın idari bölümünde çalışıyordum. 13 yıllık çalışmanın sonunda işyerim farklı bir yere taşındığı için ayrılmak zorunda kaldım. İşsizlik sürecinde kaygılarım vardı. Yeni bir iş bulamayacağımı düşünüyordum. 41 yaşındaydım ve çevrem de bu konudaki kaygılarımı besliyordu. Sonunda bir internet ilanı üzerinden bu otel için görüşmeye geldim.” 

Yaşa ilişkin önyargıların ne kadar etkili olduğunu anlatıyor:

“İnsanlar gençken tecrübesizlikten iş bulmakta zorlanıyor, yaşlanınca da bu sefer beni bu tecrübeyle kim alır ya da işsiz kalırsam kimse işe almaz gibi kaygılar yaşıyorlar. Ben de açıkçası bu kaygıları hissettim. İş bulduktan sonra bir süre rahat edemedim. Sürekli bir hata yapacağımı ve işten çıkartılacağımı düşünüyordum. Neredeyse 6 ay sonra artık rahat hareket etmeye başladığımı farkettim. Eski tecrübelerim işe yaradı ve kendimi güvende hissettim.”

Güvenliyim, sakinim, istediklerimi biliyorum

Feryal yeni işe başlamadan önceki halini böyle tanımlıyor. Ajansta metin yazarlığı yaparken bebeğinin dünyaya gelmesiyle çalışmaya ara vermiş. Yaklaşık 2 yıllık ayrılığın ardından başladığı işinde ilk başlarda biraz kaygı duysa da, yaşının getirdiği olgunluğun çok işine yaradığını söylüyor:

“25 yaşımdaki halimle 43 yaşımdaki halim taban tabana zıttı. Gençken sürekli tedirgindim, işte olur olmaz hatalar yapıyordum. 43 yaşımdaysa, güvenli, sakin ilerledim. Stres eşiği yüksek işlerde çalışıyorsanız, tecrübe kesinlikle yol gösterici oluyor. Günün sonunda ne olursa olsun, ertesi günün yeni bir başlangıç olduğunu biliyorsunuz. O da size bir rahatlık kazandırıyor. Ben de bu özgüvenle ilerledim. Elbette iş bulma aşamasında gergindim ama çalışmaya başladıktan sonra bisiklete binmek gibi, hızla alıştım.”

Feryal çevresinin algısını sorunlu buluyor:

“Ben iş hayatına çok erken girmiş ancak kişisel hayatına geç başlamış biriyim. 21 yaşımdan beri medyanın pek çok kolunda çalıştım. 34 yaşında evlendim, 40 yaşında anne oldum. Çevremin bu konuda daha yardımcı olacağını düşünürdüm, insanların yaş dilimleri konusunda ne kadar önyargılı olduğunu anladım. Anne olmadan evvel ‘geç annelik çok zor’ diyorlardı. Anne oldum işe dönmeden evvel ‘işe dönmen çok zor’ dediler. Aslında hayat önyargılardan daha ilerde. Çocuk sahibi olduktan sonra da yeniden işe döndüğümde de onların anladığı manada bir zorluk yaşamadım. Bunu tamamen tecrübeye ve istediklerimi tam olarak bilmeye bağlıyorum.”

Yaşımdan hep çok korktum

Denetim mühendisi olarak çalıştığı firmada istediği kariyer hedefine ulaşamadığını düşünen ancak kaygıları nedeniyle işi bırakmakta zorlanan Özgür, nihayet istifa ettikten sonra büyük bir depresyona düştüğünü söylüyor:

“Yıllarca piyasada benimle aynı işi yapanların altında bir ücretle çalıştım. Hep bu iş yerine alıştığım için değişiklikten korkuyordum. Nihayet iş yerinde başka eşitsizliklerin yaşanması, evlenmem, çocuk sahibi olmamla beraber bir adım atmaya karar verdim. Açıkçası yaş da beni istifadan alıkoyan bir diğer unsurdu.”

İstifa ettikten sonra 4 ay işsiz kalmış:

“O süreçte hep ‘işte bak işsiz kaldın’ diye kendimi yedim bitirdim. Sonra otomotiv sektöründe yine kendi işimi devam ettirebileceğim bir pozisyonda başladım. Maaşım ve hayat koşullarım düzeldi. Şimdi bu kadar geç kaldığım için üzgünüm. Kimbilir yaş meselesine bu kadar takılmasam neler değişecekti?”