“Yaş” kelimesinin kökeni Orhun Yazıtları’na kadar uzanıyor. Yazıtlarda ağaç ve orman “yış” kelimesiyle adlandırılıyor. Yış, yiş, yaş, yeşermek gibi farklı formlarda karşımıza çıkan “Yaş”, kök salmakla eşdeğer bir kelime.
Yaş alma pratikleri ve yaşlanma 2019 yılından bu yana “Her Yaşta” projesinin meselesi. “Her Yaşta” projesi, dünyanın en hızlı yaşlanan ülkelerinden bir olan Türkiye’de bu konuda yapılan çalışmaların azlığını görerek, farkındalık yaratma isteğinin sonucu. Türkiye’de nasıl bir yaşlanma algısı olduğunu, yaşlanmanın sosyal yönünü düşünen Sabancı Holding ve AgeSA tarafından yürütülen proje, toplumsal fayda yaratmayı hedefliyor.
Bu kapsamda birbirinden farklı projelere imza atan AgeSA, son olarak “Her Yaşta Dolu Dolu Yaşa” kitabıyla etki alanını genişletti. Yaşlanma ve yaşlılık konusunda rehber olacak kitap, ayrımcı algının aksine, yaşlanmanın yaşamın birçok alanına tecrübe kattığını ortaya koyuyor, insanları orta yaştan itibaren yaşlılık dönemine hazırlanmaya davet ediyor.
Türkiye’nin ve dünyanın farklı yerlerinde insanların nasıl yaş aldığını, uzun ve sağlıklı yaşamın sırlarını, eşitsiz yaşlanmanın getirdiği sorunları, hayatın her döneminde üretken olmanın formülünü sorgulayan kitap, ilham verici hikayelerle zenginleştirildi. AgeSA’nın “Türkiye’de Yaşlılık Tahayyülleri ve Pratikleri” araştırmasıyla ilk halkası tamamlanan Her Yaşta projesinin devamında hazırlanan kitap, aynı zamanda ilerleyen yaşlarda ortaya çıkan yaşlılık sorunlarını, yalnızlık ve yoksulluğu, emeklilik politikalarını da odağına alıyor.
Kitap Amerikalı araştırmacı Dan Buetner’in 2009 yılında başladığı ve 2012 yılında ilk sonuçlarını açıkladığı “Mavi Kuşak” araştırmasının verilerini inceliyor. Buetner’in dünyanın farklı yerlerinde yürüttüğü çalışma, belli bölgelerde insanların yüz yaşına ulaştığını, ortalama yaşam süresinin yüksek olduğunu, orta yaş ölümlerine az rastlandığını gösteriyor. Bu bölgeler arasında Yunanistan’daki İkaria, Japonya’daki Okinava adaları, Himalaya, Hindukuş ve Karakurum dağları gölgesinde yaşayan Hunza var. Bu bölgelerdeki uzun yaşam sırları çalışmada incelenen konular arasında.
İlham verici isimlerin hayatlarının farklı dönemlerini nasıl geçirdiği, yaşlılık hayallerine nasıl ulaştığı kitapta röportajlarla anlatılıyor. Yaşlılığa hazırlanmanın fizyolojik, psikolojik, ekonomik yönleri de bu röportajların konuları arasında. Şair Sunay Akın, Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin, Klinik Psikolog Beyhan Budak ve Uzman Diyetisyen Dilara Koçak yaşlılığa hazırlık üzerine önerilerde bulunuyor.
Yaşlanmak doğumdan başlayan bir süreç. “Yaşlandım” ön kabulu, pek çok önyargıyı da beraberinde getiriyor. Bu önyargıları kırmak, beraberinde getirdiği olumsuzlukları gidermek bu konunun tartışılabilir olmasıyla mümkün.
Kitap orta yaştan itibaren yaşlılık dönemine hazırlanmayı, yaşlanma döneminde ise dolu dolu yaşamaya rehberlik etmeyi hedefliyor.